Ringu (1998) | คำสาปมรณะ
Director: Hideo Nakata
Genres: Horror | Mystery
Grade: B+
การได้อ่านนิยายทำให้เห็นชัดเจนเกี่ยวกับภาพลักษณ์ของคำสาปที่ถูกปรับเปลี่ยนเพื่อสนองความต้องการของผู้ชม แน่นอนว่าผลตอบรับเป็นที่ติดตาและสะพรึงกันอย่างมากเกี่ยวกับผีชื่อ"ซะดะโก" การเห็นเรือนร่างผอมบางนุ่งเสื้อขาวกระโปรงขาวคืบคลานออกจากจอทีวีเพื่อมอบความตายแก่คนที่ต้องคำสาป ได้กลายเป็นจุดเด่นที่น่าหวาดกลัว แม้มีแค่ฉากเดียวก็สามารถรวบรวมความสยองยิ่งกว่าหนังสยองขวัญหลายเรื่องรวมกัน
ยอมรับอย่างหนึ่งเกี่ยวกับนิยายที่เนื้อหาหนักแน่นยิ่งกว่าหลายด้านและค่อนข้างละเอียดเกี่ยวกับที่มาที่ไป แต่ไม่ปฏิเสธหากการหยิบรายละเอียดนั้นมาใช้คงไม่ต่างกับหนังสืบสวนที่ละความสยองขวัญออกไปค่อนข้างมาก ดังนั้นเนื้อหาหลายสิ่งหลายอย่างจึงถูกตัดออกและคงเอาไว้แต่ประเด็นสำคัญ และปรับเปลี่ยนตัวละครในหนังสือที่เป็นผู้ชายกลายเป็นผู้หญิง เพื่อเป็นการสื่อถึงความผูกพันสองแม่ลูกที่ทำได้ทุกอย่างเพื่อพ้นคำสาปโดยเร็ว
จุดเริ่มต้นมีความคล้ายกับนิยายที่เริ่มเกิดคดีคนตายอย่างน่าแปลกประหลาด เกิดขึ้นพร้อมกันและเวลาเดียวกัน แม้จะคนละทิศคนละทางต่างล้วนมีสาเหตุการตายที่เหมือนกัน สำหรับนิยายเป็นสิ่งแปลกใหม่พึ่งเกิดขึ้น ทว่าในหนังเป็นการพูดถึงสิ่งนี้เหมือนไวรัล (Viral Marketing) ไม่รู้เริ่มที่ใครและอย่างไร มีเพียงเรื่องเล่าปากต่อปากถึงคนที่ดูวีดีโอเทปต้องคำสาปจะต้องมีอันเป็นไปในหนึ่งสัปดาห์ เรื่องราวได้แพร่กระจายออกไปในกลุ่มเด็กนักเรียนที่เชื่อครึ่งไม่เชื่อครึ่ง จนกระทั่งมีการตายที่น่าฉงนเกิดขึ้นจริง
การตายที่แปลกนี้เป็นที่สะกิดใจแก่เรโกะ อาซาคาวา (Nanako Matsushima) ที่พบความผิดปกติและการเชื่อมโยงการตายที่เข้ากันจนเหลือเชื่อ ทำให้ใช้อาชีพนักข่าวในการหาข้อมูลเพื่อค้นต้นตอการตาย สิ่งที่พบและน่าดึงดูดคือม้วนเทปวีดีโอปริศนาที่กล่องไร้เนื้อหารายละเอียด จึงตัดสินใจดูถึงรู้ว่าไม่ใช่ม้วนเทปธรรมดา หากเป็นคำสาปที่มอบความตายให้แก่ผู้ดูที่จะเกิดในสัปดาห์ข้างหน้า ความน่ากลัวที่ไม่รู้จริงเท็จมากเพียงใด ทำให้ต้องขอความช่วยเหลือจากริวจิ ทาคายามะ (Hiroyuki Sanada) อดีตสามีของเธอมาช่วยไขปริศนา
ในนิยายการสืบหาต้นตอไม่ใช่เรื่องง่าย ทว่าในหนังเลือกทำให้ง่ายขึ้นด้วยการเสริมข้อมูลเพื่อหาที่มาที่ไปโดยเร็ว ผลที่ออกมาจึงดูปุ๊บปั๊บลงตัวและคลี่คลายรวดเร็วเหลือเชื่อ ในทางกลับกันการไขปริศนาที่ดูตึงเครียดได้เปลี่ยนเป็นเน้นบรรยากาศ โดยเฉพาะการนำพาความวังเวงและหม่นหมองมาสู่ตัวละครที่ต้องรับผิดชอบต่อชีวิตที่เหลืออยู่ สำหรับอาคาซาว่ายังมีภาระคือลูกชาย (Rikiya Ôtaka) ที่ต้องเลี้ยงดู การเห็นแม่ทำทุกอย่างเพื่อลูกเป็นมิติตัวละครที่น่านับถือ และทำให้ผู้ชมผูกพันในความรักนี้
การเดินเรื่องเป็นไปอย่างรวดเร็วและราบเรียบด้วยองค์ประกอบที่ธรรมดา หลายฉากแทบไม่มีสิ่งไหนสะดุดหรือนำไปสู่ความไม่ไว้ใจ นอกจากการขึ้นตัวอักษรระบุวันที่เพื่อเป็นการเตือนผู้ชมถึงชะตากรรมที่เริ่มน้อยลง ยิ่งวันลดลงยิ่งเห็นความตึงเครียดของตัวละครด้วยความหวาดกลัว ในทางกลับกันความคืบหน้าก็เริ่มน้อยลง การขนหาคำตอบยิ่งยากลำบากเพราะไม่อาจไปต่อได้เช่นช่วงแรก การทำให้ตัวละครมาถึงทางตันให้อารมณ์หดหู่ไม่น้อยทีเดียว
Ringu เดิมทีในนิยายเป็นเพียงคำสาปของเด็กสาวนามว่าซะดะโกะ มีเพียงความลึกลับด้วยพลังเหนือธรรมชาติ ทว่าตัวหนังเลือกตีความในตอนจบให้ชี้ชัดไปเลยถึงการมีตัวตนของซะดะโกะในรูปลักษณ์ของวิญญาณอาฆาตแค้น การปรากฏตัวที่ไม่มีในหนังสือจึงเป็นเรื่องเหนือความคาดหมาย อีกทั้งเป็นฉากสยองขวัญที่ไม่ต้องทำอะไรมาก แค่ปล่อยให้ความกลัวหลั่งไหลเข้ามาเรื่อยๆ นับเป็นฉากที่หลอนประสาททั้งบรรยากาศและอารมณ์ไม่น้อย
ข้อสังเกตอย่างหนึ่งเกี่ยวกับข้อเปรียบเทียบในนิยายคือหลังดูม้วนเทปวีดีโอจะมีข้อความเตือนขึ้นทันที ผิดกับฉบับหนังที่เลือกเป็นสายโทรศัพท์เข้าหลังดูจบ อีกอย่างคือเรื่องของโทรทัศน์ที่เดิมทีไม่ใช่จุดเด่นอะไรนัก เพราะในนิยายมีเพียงการเอ่ยถึงพลังซะดะโกะที่สามารถเปิดโทรทัศน์ด้วยพลังจิตได้ ดังนั้นไอเดียคลานออกจากจอทีวีคงไม่ใช่เรื่องบังเอิญอย่างแน่นอน เมื่อมองรวมๆแล้วเหมือนตั้งใจบอกบางอย่างเกี่ยวกับเทคโนโลยีสมัยใหม่ ต่อให้ก้าวหน้าเพียงใดไม่ได้แปลว่าผีหรือวิญาณจะหมดไป
อีกนัยหนึ่งการประยุกต์เรื่องสื่อ ทำให้คิดถึงหนังเรื่องหนึ่งอย่าง Poltergeist (1982) สาเหตุอาจไม่ถึงกับเชื่อมโยงเหมือนกันซะทีเดียว แต่เห็นชัดว่าไม่จำเป็นที่ผีหรือสิ่งเหนือธรรมชาติต้องมารูปแบบเดิมเสมอไป บางทีอาจแฝงอยู่ไหนสักทีและรอปรากฏกลายในเวลาที่เหมาะสม ในทางกลับกันใจคนนั้นน่ากลัวยิ่งกว่า เมื่อลองคิดทบทวนที่มาที่ไปของซะดะโกะคงอดปฏิเสธไม่ได้ว่าสาเหตุมาจากอะไร ก็ใจคนที่คิดชั่วนี่แหละ จากนั้นสิ่งนี้ได้ส่งต่อกลายเป็นอาฆาตแค้นที่ไม่มีวันจบสิ้น เฉกเช่นคำสาปที่คร่าชีวิตเพราะสิ่งสุดท้ายที่ซะดะโกะคิดมีเพียงความพยาบาทเท่านั้น
